Waterschap Vallei en Veluwe wordt dit jaar energieneutraal. De volgende stap is om CO2 te reduceren en in 2050 volledig circulair te zijn. Om die doelen te behalen heeft het waterschap zich aangesloten bij Kiemt. Kiemt ging in gesprek met Douwe Jan Tilkema, directeur van Waterschap Vallei en Veluwe.
Een waterschap zorgt voor voldoende, veilig en schoon oppervlaktewater. Maar met name het zuiveren van rioolwater vraagt veel energie. Daarom heeft het waterschap heeft een aantal rioolwaterzuiveringsinstallaties omgebouwd naar energie- en grondstoffenfabrieken. Deze fabrieken produceren meer energie dan dat ze verbruiken.
Energie producerende zuiveringsinstallatie
„De energie- en grondstoffenfabrieken leveren zelfs vier keer zoveel energie dan ze verbruiken”, vertelt Douwe Jan Tilkema. Dat gaat niet van de ene op de andere dag. „Allereerst hebben we gekeken hoe we energie-efficiënter konden gaan werken. Vroeger werden er pas investeringen gedaan als een zuiveringsinstallatie technisch niet meer goed functioneerde. Nu kijken we naar het duurzaamheidsaspect en investeren we eerder als dat tot minder verbruik van energie leidt. Dat heeft inmiddels een reductie van meer dan 30% opgeleverd. Bedrijfseconomisch blijkt dat dus ook een goede zet.”
Hoe gaat het in zijn werk? „Wij vergisten het slib uit het rioolwater. Daarmee zetten wij organisch materiaal om in methaangas. Dit methaangas verbranden wij in een “warmtekrachtinstallatie”, dus een gasmotor die een elektriciteitsgenerator aandrijft, en zo creëren wij onze eigen stroom en warmte”, zegt Douwe Jan. De huidige energie- en grondstoffenfabrieken creëren dusdanig veel stroom en warmte dat zij leveren aan onder andere energiebedrijven. Met de warmte die vrijkomt tijdens het verbrandingsproces wordt bijvoorbeeld een wijk in Apeldoorn verwarmd. Hiermee loopt het waterschap al enkele jaren voorop.
Waterstof
Omdat Waterschap Vallei en Veluwe dit jaar al energieneutraal wordt, heeft het zich nieuwe uitdagingen gesteld. Zij willen op termijn helemaal geen fossiele brandstoffen meer toepassen en hierdoor de CO2 footprint drastisch verlagen. „Ons doel is om alleen nog maar primaire energie te gebruiken uit zon, wind, water, geothermie en biomassa. Daarmee kunnen wij CO2 verminderen.” Douwe Jan ziet ook een grote rol voor waterstof. „Waterstof speelt een belangrijke rol bij de transitie naar primaire energie. Door de piekmomenten met bijvoorbeeld zon en wind is er een energiedrager nodig. Waterstof leent zich daar heel goed voor. Tegelijk komt er bij waterstof productie zuurstof vrij, die wij mogelijk weer kunnen inzetten in ons primaire proces van rioolwater zuiveren.”
Circulair
De Rijksoverheid wil in 2050 een volledig circulaire Nederlandse economie. Ook het waterschap zet zich hier voor in. Denk aan het hergebruik van grondstoffen uit rioolwater. „Uit het rioolwater winnen wij fosfor en stikstof om weer te hergebruiken. Dit gaan wij ook doen met wc-papier en medicijnresten. Daarnaast moet circulair denken en doen in het dna van ons bedrijf komen. Dat betekent ook medewerkers bewuster maken van verspilling. Is het nodig om een nieuwe bedrijfsjas te kopen als die ook gerepareerd kan worden? Is het nodig om met zeven mensen naar een vergadering te rijden als het ook digitaal kan? Dat zijn vragen die wij steeds meer gaan stellen.”
Rol Kiemt
Waterschap Vallei en Veluwe heeft zich aangesloten bij het netwerk van Kiemt.
Zij zijn erg enthousiast over Kiemt. „Wij winnen nu grondstoffen, maar daar moeten we ook wat mee doen. Daar hebben wij het bedrijfsleven voor nodig en Kiemt kan ons daar heel goed bij helpen”, vertelt Douwe Jan. „Wij kunnen niet alleen nieuwe initiatieven opzetten. Dat kan wel door samen te werken met het bedrijfsleven en het onderwijs. Wij willen kennis en ervaringen over innovaties delen om samen stappen te maken. Voor Kiemt zien we een rol om de verbinding te leggen. Als waterschap zien wij zelf de gevolgen van de klimaatverandering en hebben wij er dagelijks mee te maken. Denk aan de hevige regenbuien en droogte. Natuurlijk anticiperen wij hier op. Maar het is toch veel effectiever om ook de oorzaken hiervan samen bij de bron aan te pakken?
De waterschap wil meer samenwerken met het bedrijfsleven. Zij hebben nu ook een accountmanager bedrijfsleven aangesteld: Peter Jan van Oene (06-12986083, pvanoene@vallei-veluewe.nl). Peter Jan is enthousiast: “Wij zijn door de samenwerking beter zichtbaar voor tal van bedrijven in ons werkgebied en bedrijven kunnen ons daardoor beter vinden. Samen kunnen we energie en circulaire vraagstukken aan elkaar verbinden. In ons beleidskader staat niet voor niets dat ‘energie een actueel onderwerp is waar de ontwikkelingen snel gaan’. Dan zijn samenwerkingen binnen kennisnetwerken als Kiemt van groot belang.“
