Waterstoflab als shared facility

Bedrijven maken steeds vaker gebruik van kennisinstellingen voor het beantwoorden van innovatievragen. ‘Voor een bedrijf is het meestal onpraktisch om zelfstandig innovatieonderzoek te verrichten en op deze manier raakt de nieuwe generatie ook direct bekend met de toekomstige technieken’, aldus dr.ir. Aart-Jan de Graaf, lector Meeten Regeltechniek bij de HAN.

Indra waardenburg

Eén van de onderwerpen waar de HAN zich mee bezighoudt, is de toepassingsmogelijkheid van waterstof in het kader van de energietransitie. ‘Waterstof is een belangrijke factor in de energietransitie en behoort samen met elektrisch rijden tot de meest realistische opties voor de overgang naar duurzame verkeer- en vervoersystemen. Daarbij is het van belang dat we gebruik kunnen blijven maken van de bestaande infrastructuur’, zegt De Graaf. In samenwerking met HyMatters en andere bedrijven is hij in 2016 dan ook gestart met het project New Energy Vehicles Fueling Station (Nefusta): een laaden tankstation voor de toekomst. ‘We onderzoeken hierbij de kansen voor een tankstation voor groene waterstof in combinatie met elektrisch laden. Elektrisch rijden en het rijden op waterstof zijn op zichzelf geen totaaloplossing, maar door deze twee vormen te combineren en te koppelen kunnen we bijdragen aan de stabiliteit van het elektriciteitsnet’, vertelt dr.ir. Edwin Tazelaar, CTO en medeoprichter van HyMatters. Tazelaar was toen zijn bedrijf net startte op zoek naar een partner met een groter bereik en een gedeelde visie. ‘Op het gebied van waterstof is de concurrentie nog ver weg en is het van belang om met collega’s op te trekken en kennis te delen. De HAN is hierbij de verbindende factor.’

Flexibel laad- en tankstation

Het essentiële verschil tussen Nefusta en de elektrische laadstations van nu is dat het leveren van energie aan de voertuigen niet meer gelijkloopt met de belasting van het elektriciteitsnet. ‘Als iedereen tegelijk wil laden kan ons huidige elektriciteitsnet dit niet aan. Om deze reden moet er een buffer worden opgebouwd waarmee de piekbelastingen van het elektriciteitsnet kunnen worden opgevangen. Dat is alleen mogelijk als op momenten van overproductie door zon en wind de elektriciteit kan worden opgeslagen met behulp van batterijen, of door middel van omzetting in waterstof’, aldus De Graaf.

Vanuit hun eigen expertise leveren de verschillende projectpartners een bijdrage aan het onderzoek naar de concrete realisatiemogelijkheden van een groen laad- en tankpunt. Tazelaar: ‘Het is zoeken naar een balans. Zo moet het onder andere maakbaar, rendabel en veilig zijn.’ Vanuit de HAN leveren ook studenten een bijdrage aan het project. Zo maken studenten Industrieel Product Ontwerpen schetsen over hoe zij denken dat het flexibele laad- en tankstation eruit zou moeten zien. ‘De kennis uit het onderzoek vloeit terug in het onderwijs, waardoor studenten leren voor later. Dat heeft absoluut meerwaarde, want juist de nieuwe generatie moet hier in de toekomst mee werken’, aldus Tazelaar.

Hydrova

‘Bedrijven en de HAN zijn op zoek naar een gezamenlijk gebruik van voorzieningen, vandaar dat gewerkt wordt aan een waterstoflab als een shared facility’, zegt De Graaf. Het project Hydrova is gericht op onderzoek naar waterstoftoepassingen en het stimuleren van de toepassing van brandstofcelsystemen. Tazelaar: ‘Arnhem kent een lange historie als het gaat om waterstof en er zitten dan ook veel bedrijven in deze omgeving die hier vanuit hun eigen focus mee bezig zijn.’ Het doel van Hydrova is om de kennis op het gebied van waterstof samen te brengen voor het werkveld, onderzoekers en studenten. ‘Aan de start van het project zijn studenten en onderzoekers langsgegaan bij bedrijven in de regio Arnhem om te achterhalen met welke vragen zij worstelen. Zo zijn er organisaties die waterstof willen toepassen, maar niet weten wat de mogelijkheden zijn. Door studenten erbij te betrekken kunnen bedrijven een stukje engineering uitbesteden.’ Op dit moment zijn 25 cursisten van de cursus Duurzame Energietechniek bezig met haalbaarheidsstudies voor concrete waterstoftoepassingen. Ook bachelorstudenten zijn bij Hydrova aan de slag. De studenten komen van verschillende studies, waaronder Automotive, Werktuigbouwkunde, Elektrotechniek, tot en met Commerciële Economie. De Graaf: ‘Op deze manier kunnen we naast techniek ook marketing inzetten, wat ons interessant maakt voor het MKB.’ Een deel van de studenten van Hydrova is ondergebracht bij het Clean Mobility Center, waarvan de HAN partner is. Het Clean Mobility Center is een stichting die zich richt op duurzame toepassingen van mobiliteit. Een van de activiteiten is het Mobility Innovation Center: een hybride leefomgeving waarin studenten samen met bedrijven en onderzoekers werken aan duurzame mobiliteitsprojecten.

Het Hydrova-project loopt in elk geval nog tot de zomer van 2019. Naast het vervullen van stage- of afstudeeropdrachten speelt de HAN ook een verbindende rol. ‘Voor organisaties die geïnteresseerd zijn in de toepassing van waterstof kunnen wij binnen ons netwerk zoeken naar oplossingen of mensen in gesprek brengen met elkaar’, aldus De Graaf.

Bron: https://www.technischweekblad.nl/achtergrond/waterstoflab-als-shared-facility/item12463