#DeWeekvandeCE: Een iPhone 4 is cool
Het is de Week van de Circulaire Economie. Een week waarin aandacht wordt gevraagd voor de Circulaire Economie. En dat is hard nodig. Vorige week kwam het Planbureau voor de Leefomgeving met het nieuwsbericht dat circulaire initiatieven moeilijk doorbreken. EΓ©n van de genoemde redenen: hardnekkige normen en gewoonten.
Studenten kunnen met fantastische ideeΓ«n komen. Start-ups kunnen ambitieus en creatief zijn. En de overheid kan een circulaire economie maximaal stimuleren. Toch is het overgaan naar een circulaire wereld vooral een transitie van waarden. Als onze normen en gewoonten niet veranderen, dan zullen wij nΓ³Γ³it overgaan naar een circulaire economie. De grootste verandering die nodig is, is anders kijken naar de manier waarop we consumeren. En door anders te kijken naar de manier waarop wij met spullen omgaan.
Wist jij bijvoorbeeld dat wij in Nederland meer dan drie keer zoveel grondstoffen per jaar gebruiken als dat de aarde opbouwt? Eigenlijk is dat heel gek. De meeste mensen geven immers ook niet drie keer zoveel uit als dat zij verdienen. We doen het niet met ons salaris, maar wel met onze grondstoffen. Dat komt door overconsumptie. Het eten van veel vlees. Maar ook het telkens opnieuw kopen van een smartphone.
Wij kopen meer dan goed is voor de aarde. Dat komt omdat onze waarden niet gebaseerd zijn op het aantal beschikbare grondstoffen per aardbewoner per jaar, maar op hoe veel we consumeren. Dat moet veranderen. We moeten op een compleet andere manier naar onze waarden gaan kijken. Door onze aarde meer te waarderen. Door te begrijpen wat βtrue valueβ is. Bij true value speelt het economische aspect nog steeds een grote rol. Maar daar komt het sociale aspect en het milieu aspect naast. En door de werkelijke waarde van producten inzichtelijk te maken, zullen mensen bewuster omgaan met hun spullen.
Hoe doe je dat, bewuster omgaan met spullen? Dat kan heel simpel zijn. Gebruik je spullen langer. En als ze kapot zijn, repareer ze dan. Smartphones zijn het voorbeeld bij uitstek. Ik ben benieuwd wat voor een smartphone jij hebt. Is het een iPhone? Zo ja, dan lijkt de kans mij klein dat het de iPhone 4 is. Wellicht heb jij sinds de iPhone 4 zelfs al vijf nieuwe telefoons gekocht. Terwijl je in feite met de iPhone 4, puur functioneel gezien, net zoveel kan als de iPhone Xr. Bellen, WhatsAppen, Twitteren, Facebooken en het gebruiken van alle andere apps uit de App Store.
Ik hoor je al denken: Ja maar de nieuwste iPhone heeft een betere camera. Ja maar de nieuwste iPhone is sneller. Ja maar de nieuwste iPhone is cooler. Met alleen βja maarβ gaan we er niet komen. Hoezo is de iPhone 4 niet cool? Door niet ieder jaar een nieuwe telefoon aan te schaffen laat je zien dat je bewust bezig bent. Dat is pas cool. Dus bij deze: Een iPhone 4 is cool.
Lees meer:
Opinie: CV-ketel stuk. En nu?
Dacht jij twintig jaar geleden na over alternatieven om uw huis mee op te warmen? Ik in ieder geval niet. Het is een onderwerp van de laatste jaren. We zijn steeds meer gaan beseffen hoe belangrijk het is om CO2-uitstoot te verminderen. Er kwamen aardbevingen in Groningen, we zien de effecten zoals een superlange warme zomer. En, nog maar een half jaar geleden, de aankondiging van het kabinet: Nederland 2050 aardgasvrij.
Aardgasvrij? Ja dat kan. Met een duurzame warmtebron bijvoorbeeld, zoals een warmtepomp. U heeft er vast wel over gehoord. Een apparaat dat op basis van condenseren je huis verwarmt. Maar er hangt ook een prijskaartje aan. Om een warmtepomp goed te laten werken moet je huis bovendien perfect geΓ―soleerd zijn. Het lijkt ook iets nieuws. Ik kan me goed voorstellen dat mensen daar onzeker van worden.
Want wat moet je als nu je CV-ketel stuk gaat? Heeft het nog wel zin om een nieuwe CV-ketel te kopen? En wat te doen als je wel een werkende CV-ketel heb, maar toch graag bij wilt dragen aan vermindering van CO2-uitstoot.
Overstappen op de warmtepomp is natuurlijk een optie. Maar de aanschaf van een warmtepomp is duur. Ook de vereiste bijgaande investeringen zijn duur. Zoals het isoleren van je huis, het vervangen van je radiatoren en het vervangen van je installatie-systemen. De kosten kunnen oplopen tot meer dan 40.000 euro. Als je dat geld prima kan missen, dan zou ik zeggen: Doen. Maar ik kan me ook heel goed voorstellen dat je dat niet zomaar op de plank hebt liggen.
Laat ik mijzelf als voorbeeld nemen. Ik stel mezelf de vraag: Wat ik zou doen als in mijn recent gekochte huis uit 1890 de CV-ketel aan vervanging toe zou zijn en ik 10.000 euro te besteden zou hebben? Dan heb ik een dilemma. Want het verminderen van CO2-uitstoot is voor mij heel belangrijk. Om de opwarming van de aarde tegen te gaan. En om de aarde leefbaar te houden voor ons allen. Maar aan de andere kant is de omschakeling op een warmtepomp dan weer, althans voor mij, onbetaalbaar.
Ik denk dat ik er op dit moment voor zou kiezen om de CV-ketel te vervangen, voor 1500 euro. Het overige geld, zoβn 8500 euro, zou ik investeren in isolatie. Mijn advies zal je dan ook niet verbazen: Isoleer je woning. Door isolatie hoeft er minder energie opgewekt te worden. Dat is goed voor het milieu Γ©n goed voor je portemonnee. βVan het aardgas afβ doe ik dan door bij mijn volgende energiecontract over te stappen op gecertificeerd biogas. Dan ben ik alvast af van het aardgas en kan ik later een alternatieve energiebron kiezen die nu nog niet betaalbaar is. En neem van mij aan, er gaat de komende jaren nog heel veel gebeuren. Innovaties op het gebied van waterstof. Verbeterde warmtepompen waarbij je je oude radiotoren kunt blijven gebruiken. En nog heel veel andere ontwikkelingen. Want laten we wel wezen: De kosten moeten voor iedereen draagbaar zijn.
Lees ook
Opinie: Katowice-doelen of Katowice-effect?
12 december 2015. Kennen jullie het nog? Het was de dag dat het klimaatakkoord in Parijs is ondertekend. Door 195 landen. Nooit eerder was de internationale gemeenschap zo eensgezind. De opwarming van de aarde moest worden beperkt tot 1,5 gaden.
Nu vindt drie jaar later de klimaattop in Katowice plaats. 20.000 mensen komen bijeen om te praten over het klimaat. Welke conclusie zullen zij trekken over de afgelopen drie jaar? In 2016 bleef de CO2-uitstoot nog stabiel. Maar in 2017 zijn records gebroken met de stijging van CO2-uitstoot. En ook voor 2018 zijn de verwachtingen niet positief.
Er moet wat veranderen. Katowice moet succesvol worden. Wij moeten maatregelen nemen om de doelstellingen van Parijs ook daadwerkelijk te halen. Dat zal niet makkelijk zijn. Maar met ambities alleen zullen we er niet komen.
Allereerst moeten wij stoppen met het stoken op steenkool. In Nederland. In Europa. En in de hele wereld. Want ook op het aandeel steenkool geproduceerde elektriciteit zien we geen βParijs-effectβ. Sterker nog, in 2015 en 2016 daalde het aandeel van steenkool. Maar in 2017 steeg het weer. De verwachting is nu dat steenkool nog tot 2040 in de energie-mix blijft. Dit komt met name door India en Zuidoost-AziΓ«. Om onze ambities te realiseren zullen we moeten accepteren dat in sommige plekken in de wereld juist de transitie naar aardgas winst kan betekenen. Het gebruik van aardgas in plaats van steenkool leidt tot forse CO2-vermindering. Dit is niet ideaal. Maar wel realistisch.
Tegelijkertijd zal West-Europa nog nadrukkelijker moeten inzetten op innovatieve oplossingen. Innovatieve oplossingen waarmee we energie uit zon, wind en biomassa betaalbaar maken. En innovatieve oplossingen waarmee deze energie weer kunnen distribueren, zoals waterstof. Deze kennis kunnen wij exporteren naar andere landen. Naar opkomende economieΓ«n waar de energiebehoefte nu al jaren aan het stijgen is. Zodat ook zij uiteindelijk klimaatneutraal energie kunnen opwekken. Daarbij zullen wij een tussenfase moeten accepteren waarin deze landen aardgas gebruiken in plaats van steenkool. Want laten we eerlijk zijn: Onze innovatieve oplossingen van vandaag, kunnen niet zonder meer morgen elders worden ingezet.
De wereldleiders in Katowice zullen zich er de komende dagen over buigen. Ongetwijfeld zullen de ambities benadrukt worden. Misschien worden de ambities zelfs verlegd. Maar de grote vraag is: Blijft het bij ambities en doelstellingen of worden er concrete maatregelen genomen? Kiezen onze wereldleiders voor niet-bindende doelen of gaan ze dit keer voor een effect? De Katowice-doelen of het Katowice-effect. We zullen het zien. Ik hoop, voor u en voor mij, dat zij voor dat laatste zullen gaan.
Luc Kikkert is directeur bij Kiemt. Kiemt versnelt de energietransitie, de transitie naar de circulaire economie en bevordert het innovatieve ondernemersklimaat.