Q&A van de Early Morning Talk Waterstof
Afgelopen dinsdag vond alweer de derde Early Morning Talk plaats en zijn we in het onderwerp ‘Waterstof’ gedoken. Onze directeur Luc Kikkert ging in gesprek met Maarten van Blijderveen van Qirion, Dick Breteler van HyMatters, Geert Ritsema van Bureau Brussel, Richard Klatten van Future Proof Shipping, en Hans Brouwers van GO4EXPORT.
Zij namen ons mee in het thema: “Waterstof koppelkansen op regionaal en Europees niveau”
Kortom, het was een mooi begin van de dag boordevol interessante ingrediënten. Heb je de uitzending gemist? Je kunt via deze link terugkijken.
De vragen die niet zijn behandeld tijdens de uitzending hebben we hier nog even voor je op een rijtje gezet:
Vragen voor Maarten van Blijderveen van Qirion
Is het voor grote projecten niet beter waterstoffabrieken te combineren met kleine kernreactoren (SMR’s)?
‘Vooralsnog zetten we in Nederland niet in op kernenergie. Mochten we wel willen inzetten op kleine kernreactoren, dan zal dat de waterstofbehoefte verlagen. We zullen dan moeten bekijken wat slim is om te doen. Onze focus voor nu is om waterstof zo goed mogelijk te benutten in de afspraken en visie die we als land op de energietransitie hebben.’
Verhaal Maarten over Ketenintegratie spreekt me erg aan. Heeft hij een top 3 van kansen om die keten te bouwen?
‘Waterstof geproduceerd uit lokale duurzame energie (dat is één kans), ingezet voor moeilijk te elektrificeren mobiliteit (dat is twee) en waarbij de restwarmte gebruikt wordt in de gebouwde omgeving (en drie) is een erg sterke combinatie.’
Zijn er plannen om de H2 kansenkaart Oost Nederland ook voor heel Nederland te gebruiken of zijn er al kansenkaarten voor de andere regio’s?
‘Deze kaart is voor Gelderland gemaakt. Sommige data is alleen voor Gelderland beschikbaar. Bij ons weten zijn er geen kansenkaarten voor andere regio’s, dus uitbreiding is zeker relevant.’
Vragen voor Richard Klatten van Future Proof Shipping
Wat maakt de keuze voor e-motor in schepen voor jullie zo evident?
‘Op dit moment is een elektrische motor, aangedreven door hernieuwbare energie, de enige manier waarop er helemaal geen broeikasgassen en andere uitlaatgassen vrijkomen bij de voorstuwing van het schip. Het is dan dus echt “zero-emission”. Bovendien is een e-motor stil, efficiënt, heeft de motor veel lagere onderhoudskosten en kan ze gevoed worden met verschillende brandstoffen via een generator, batterij, brandstofcel etcetera. Het bied de schipper flexibiliteit gedurende de levensduur van een schip. Er zijn bijvoorbeeld ook partijen die kijken naar het gebruik van waterstof, methanol of ammonia in een verbrandingsmotor, maar dan is de uitstoot, hoewel significant lager dan bij verbranding van fossiele brandstoffen, niet nul. Ook is de efficiëntie van de verbrandingsmotor (nog) lager.’
Bunkeren van waterstof voor maritieme fuel cell applicaties: bunkeren middels tankstations of uitwisseling van waterstoftanks?
‘De manier van bunkeren van schepen is afhankelijk van de brandstof (energie drager) die gebruikt wordt en van de opslagvorm. Wanneer we kijken naar waterstof onder druk dan zal het bunkeren direct in het schip vooralsnog veel te lang duren en zijn er ook uitdagingen met veiligheidsaspecten, aangezien het schip niet volledig stil ligt. Bij gebruik van een vloeibare vorm wordt het direct bunkeren van de brandstof in het schip waarschijnlijk wel haalbaar. Echter, het uitwisselen van waterstof opslag tanks of containers heeft voorlopig als voordeel dat de investering in de infrastructuur beperkt kan blijven, het “bunkeren” op veel meer plaatsen kan plaatsvinden en sneller is. Daarom geloven wij dat het “swappen” voorlopig de beste oplossing is.’